Δημόσιες ή Ιδιωτικές επενδύσεις; Ένα δίλημμα που δεν είναι δίλημμα

κείμενο από το ypodomes.com

Στην Ελλάδα του 2017, κυριαρχεί η κουβέντα για τις επενδύσεις και την επόμενη μέρα. Άλλος υποστηρίζει ότι τα δημόσια έργα και οι δημόσιες εταιρείες πρέπει να έχουν κυρίαρχο ρόλο, άλλοw υποστηρίζει ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία μπορεί να βγάλει τη χώρα από τη λαίλαπα της κρίσης πολύ πιο γρήγορα.

Η αλήθεια κρύβεται κάπου στη μέση και είναι βέβαιο ότι οι δημόσιες επενδύσεις είναι απαραίτητες σε κάθε χώρα, ανεπτυγμένη ή μη. Στην περίπτωση της Ελλάδας οι δημόσιες επενδύσεις έχουν το μεγάλο προνόμιο να επιδοτούνται σε συντριπτικό βαθμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα από τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων.

Επίσης, η Ελλάδα είναι μία χώρα με μεσαίο επίπεδο υποδομών. Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι στη χώρα από το 2009 που ξεκίνησε η κρίση σχεδόν σταμάτησε η οικοδομική και επενδυτική δραστηριότητα, δημιουργούμε ένα ιδανικό συνδυασμό για την κυριαρχία των δημόσιων επενδύσεων.

Αυτό το ζήσαμε μέσα σε αυτά τα 9 χρόνια της κρίσης. Τα μεγάλα έργα στους αυτοκινητόδρομους τελικά ολοκληρώθηκαν χάρη στα ευρωπαϊκά και δημόσια χρήματα και σήμερα είναι σε κυκλοφορία. Εδώ ταυτόχρονα έχουμε ένα παράδειγμα έργων που υποθετικά δεν θα επιβάρυναν οικονομικά τον δημόσιο κορβανά αλλά το έκαναν και μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό, σε βάρος άλλων δημόσιων επενδύσεων. Κάπως έτσι επίσης καταρρίπτεται το επιχείρημα και των δύο πλευρών για επιλογή δημόσιων/ιδιωτικών επενδύσεων γιατί έχουμε μία συνεργασία που λειτούργησε καταλυτικά, θετικά και για τις δύο πλευρές.

Επίσης όλα αυτά τα χρόνια με την ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα σε πρωτοφανή χαμηλά, οι δημόσιες επενδύσεις έφτασαν σε ιστορικά υψηλά και με έργα Μετρό, σιδηρόδρομου, κτιριακά κ.α.

Αυτή η εποχή όμως φτάνει στο τέλος της. Είναι βέβαιο πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι στην Ελλάδα το δωρεάν χρήμα που πριμοδοτούνταν από την Ευρώπη δεν θα υπάρξει ξανά σε τέτοια έκταση. Δεν γνωρίζουμε καν αν θα υπάρξει επόμενο ΕΣΠΑ και αν ναι με τι ποσό (μάλλον πολύ μικρότερο από ότι έχουμε σήμερα).

Να δούμε λίγο και τις ιδιωτικές επενδύσεις; Ωραία. Για να υπάρχει επενδυτική δραστηριότητα σε μία σοβαρή χώρα, πρέπει να υπάρχει, πρώτον: οικονομία με θετικούς ρυθμούς, δεύτερον: θετικό επενδυτικό κλίμα, τρίτον: σταθερότητα. Η χώρα μας αυτά τα 9 χρόνια δεν είχε τίποτα από όλα αυτά. Δεν μπορούμε να μέμφουμε τους επενδυτές που δεν έρχονται, αλλά δεν μπορούμε και να κατατρέχουμε τους επενδυτές που είναι ήδη εδώ. Γιατί; γιατί δυνητικά είναι οι κράχτες της χώρας σε άλλους υποψήφιους επενδυτές, που βλέπουν τι συμβαίνει με αυτούς που είναι εδώ και αποφασίζουν τελικά αν θέλουν να έρθουν ή όχι.

Σημαντικό, πολύ σημαντικό στοιχείο. Ναι στο έλεγχο, ναι στην τήρηση των νόμων του κράτους, όχι όμως κυνήγι μαγισσών, ούτε στην καταστρατήγηση της έννοιας του κράτους. Εξάλλου το είδαμε παραπάνω, η συνεργασία του Κράτους με τους επενδυτές είναι προς όφελος όλων.

Ας δούμε και ένα παράδειγμα. Το Υπ.Υποδομών κάνει έργα στο Αεροδρόμιο Μακεδονία, το οποίο από τον Απρίλιο πέρασε στον έλεγχο της Fraport. Σε αγαστή συνεργασία με την εταιρεία, συμφωνήθηκε η διακοπή των έργων για την καλοκαιρινή περίοδο. Τώρα ήρθε άλλο αίτημα να μην γίνει το έργο σε ένα συγκεκριμένο σημείο και ήρθε κόντρα. Πρέπει να γίνουν τα έργα ή όχι; Το ερώτημα έχει ήδη όμως απαντηθεί. Την στιγμή που έγινε μελέτη, διαγωνισμός και το έργο τρέχει και περιλαμβάνει το σημείο αυτό πρέπει να γίνει. Ίσως εδώ, τα δύο μέρη, καλή τη πίστη να πρέπει να έρθουν και να συμφωνήσουν σε μία λύση που να εξυπηρετεί όλους, όπως π.χ. η κατασκευαστική επιτάχυνση που θα μειώσει τις ζημιές που θα υποστεί (εν γνώση της) η Fraport.

Ξέρουμε όλοι, ότι κατασκευαστικά θαύματα γίνονται, είμαστε η χώρα της τελευταίας στιγμής, το κατέχουμε πολύ καλά αυτό. Ας μειωθεί ο απαιτούμενος χρόνος αποπεράτωσης και ας γίνει μία win-win κατάσταση.

Ας γυρίσουμε όμως και πάλι στο ερώτημα των ημερών. Δημόσιες ή ιδιωτικές επενδύσεις; Κατά την άποψη μου, όπως άλλωστε γίνεται σε όλη την Ευρώπη, κυρίως ιδιωτικές επενδύσεις με τη συμμετοχή όμως του κράτους. Τα ΣΔΙΤ κάνουν θαύματα, είναι ένα εργαλείο από το μέλλον και χάρη σε αυτό έχουμε δει φανταστικά έργα, όπως π.χ. τα 24 σχολεία στην Αττική.

Πέραν τούτου, το Δημόσιο δεν μπορεί να υποκαθιστά την αγορά όπως έκανε λόγω συνθηκών. Πρέπει να δούμε την ιδιωτική συμμετοχή να παίρνει το ρόλο που της αξίζει και να ανορθώσει την οικονομία. Πρέπει να ξαναδούμε γερανούς στην Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα.

Αναφορικά με το αν τα καταφέρνει καλύτερα ο ιδιώτης στον έλεγχο και τη διαχείριση μίας εταιρείας, όπως η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ή τα Αεροδρόμια, νομίζω η απάντηση είναι προφανής. Ο ιδιώτης τα καταφέρνει καλύτερα. Αλλά. Όπως στο παράδειγμα του Ελ.Βενιζέλος, δεν χρειάζεται να εξωβελίσεις το δημόσιο, που μπορεί να κατέχει ποσοστό και να λαμβάνει ειδικά σε στρατηγικές υποδομές μέρος στις αποφάσεις και τα κέρδη.

Αυτό δεν γίνεται άλλωστε στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης; Ναι λοιπόν στην ιδιωτική διαχείριση που ενδιαφέρεται για κάθε πλευρά της επένδυσης και το κέρδος, ναι όμως και στη συμμετοχή του Δημοσίου, όπου αυτό είναι εφικτό.

Οι γραμμές Δημόσιο ή Ιδιώτες είναι λίγο ξεπερασμένο. Δεν υπάρχουν δύο στρατόπεδα. Υπάρχει κοινός τόπος και κοινό συμφέρον για ανάπτυξη, συνεργασία και τελικά κέρδος για όλους. Δεν νομίζετε;